FISCAL DOMINANCE - MƯỢN NGẮN, QUÊN DÀI
Nước Mỹ, nghệ thuật trì hoãn hóa đơn, và canh bạc của Bộ Tài chính
CHÍNH TRỊ CHỦ NHẬT: GIỚI HẠN SỨC MẠNH CỦA MỸ, TRUNG QUỐC VÀ NGA TRONG LỊCH SỬ
“Monetary policy is a powerful servant, but a terrible master.”
“Chính sách tiền tệ là một người đầy tớ quyền lực, nhưng là một ông chủ (quái vật) khủng khiếp.”
— Cựu Chủ Tịch FED, William McChesney Martin
Khi Ngân hàng Trung ương trở thành máy ATM của Bộ Tài chính
Hãy tưởng tượng một cỗ máy in tiền khổng lồ đặt giữa trái tim phố Wall. Nó bắt đầu quay chậm rãi, bơm ra đô la để cứu lấy ngân hàng trong khủng hoảng. Rồi nó tăng tốc, nuôi đà phục hồi sau đại dịch. Và đến một lúc, không ai còn dám nhấn phanh – vì phanh nghĩa là thất nghiệp, suy thoái, thất cử.
Đó không chỉ là nỗi ám ảnh siêu lạm phát kiểu Zimbabwe hay Venezuela – mà là một cơn nghiện tinh vi hơn nhiều. Một sự lệ thuộc mang tên Fiscal Dominance: khi chính sách tiền tệ phải cúi đầu trước chính trị, khi ngân hàng trung ương mất đi mục tiêu kiểm soát giá cả, để phục vụ duy nhất một tham vọng – tài trợ thâm hụt.
Mỹ từng nghĩ mình miễn nhiễm với điều đó. Đồng đô-la là tiền tệ dự trữ toàn cầu, kho bạc Mỹ là nơi trú ẩn cuối cùng. Nhưng đồng hồ nợ trên đại lộ số 44th vẫn nhấp nháy không biết mệt, vượt 36 nghìn tỷ USD. Ngân sách phình ra như khí cầu không còn van xả. Và mỗi cuộc bầu cử lại thêm lời hứa giảm thuế, tăng chi, không ai chịu nói về hóa đơn.
Trong bài viết tuần này, Viethustle sẽ cùng bạn mổ xẻ:
Fiscal Dominance là gì? Vì sao nó nguy hiểm như một thứ “thuế vô hình” mà không cần Quốc hội thông qua?
Vòng xoáy nguy hiểm giữa chi tiêu công, lãi suất và ngân hàng trung ương: Mỹ có thực sự khác Argentina hay Nhật Bản?
“One Big Beautiful Bill”: Khi chính sách tài khóa trở thành liều doping ngắn hạn, đổi lấy rủi ro nợ công dài hạn.
Trận đấu âm thầm giữa Fed và Bộ Tài chính: Ai cầm phanh, ai đạp ga?
Và câu hỏi cuối cùng, quan trọng nhất: Khi nào thì sợi dây kỷ luật đứt hẳn – và ai sẽ trả giá cho nó?